Demir Eksikliği Nedir?

Özel Bir Nefes Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü Hekimlerinden; Uzm.Dr.Mustafa Kemal ÖZBEK  

Demir eksikliği ve Nedenleri hakkında önemli açıklamalar yaptı. 

Demir eksikliği nedir?  

Demir eksikliği, vücutta ihtiyaç duyulan demirin çeşitli nedenlerle karşılanamaması durumuna denir. Demirin vücutta çok önemli görevleri vardır. Alyuvar adı verilen kan hücrelerine kırmızı rengini veren hemoglobin demir içerir ve alyuvarlar oksijeni akciğerden alıp diğer dokulara ulaştırılmasında önemli görevlere sahiptir. Kandaki demir oranı düşük olduğu zaman alyuvar üretimi azalır ve sonuç olarak hücre, doku ve organlara taşınan oksijen miktarında azalma meydana gelir. Demir eksikliği sonucunda demir eksikliği anemisi denilen kansızlık hastalığı ortaya çıkar. Demir, hücreler ve enzimlerdeki enerji santrallerinin bir parçası olarak da görev yapar ve vücut için büyük önem taşır.

Özel Bir Nefes Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü Hekimlerinden; Uzm.Dr.Mustafa Kemal ÖZBEK  

Demir eksikliği belirtileri nelerdir? 

Demir eksikliğine bağlı kansızlık bazı durumlarda belirti göstermez. Demir eksikliği rutin sağlık kontrollerinde yapılan kan tahlillerinde teşhis edilebilir. Demir eksikliğinin belirtileri arasında;

• Cilt solgunluğu,
• Vücutta güçsüzlük, yorgunluk,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Baş ağrısı,
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma,
• Sinirlilik hali,
• Kulakların uğuldaması,
• Dudaklarda çatlaklar ve ağız kenarında yaralar,
• Tırnakların çabuk kırılması,
• Saçlarda dökülme sayılabilir.

Demir eksikliğinin ileri derece belirtileri arasında; çarpıntı, toprak veya buz yeme, yavaşlayan tiroit fonksiyonları ve huzursuz bacak sendromu gibi durumlar da görülür. Çocuklarda demir eksikliği belirtilerinde ise karşımıza çocuklarda yürüme-oturma-konuşmasında gecikme, öğrenmede güçlük  ortaya çıkabilir.

Demir eksikliği neden olur?

Demir eksikliğinin birçok nedeni vardır. Kansızlık, demir, folik asit ve B12 vitamıni eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde büyük sorunlara neden olabilir. Demir eksikliğinin nedenlerinden biri  olan demirin yetersiz alımı, yanlış diyet programları nedeniyle yetersiz kalabilir. Ayrıca  gebelik, emzirme, büyüme çağındaki çocuklar, düşük doğum tartılı ve erken doğan bebeklerde de demire olan ihtiyaç fazladır.  Çocukların anne sütü yerine demir desteği olmayan mamalarla beslenmesi, inek sütünde 1 yaşından önce geçilmesi, hazır gıdalarla beslenme ve hayvansal gıdaların yeterli alınmaması demir eksikliğine neden olabilir. Yetişkinlerde demir eksikliğinin en belirgin sebepleri ise; çay, kahve tüketiminin fazla olması, etin kavrularak ya da fırında fazla pişirilmesi ile sosis, salam gibi işlenmiş besinlerin sık tüketilmesidir. Bazı kişilerde demir bağırsak tarafından yeterince emilemez. Bu da demir eksikliğine neden olan bir başka etkendir.  Kadınlardaki aşırı adet kanaması, sık ve fazla sayıda doğum, düşükler, kürtaj yaptırmış olmak, mide-bağırsak sistemindeki iyi ya da kötü huylu tümörler de demir eksikliğinin sebeplerindendir.

Demir eksikliği tanısı nasıl konulur?  

Demir eksikliği genellikle başka amaçlarla yapılan ya da rutin kan sayımı sırasında tespit edilir. Demir eksikliği durumunda, vücut önce demir depolarını boşaltır. Bu rezervler tamamen tükendiği zaman demir eksikliği anemisi ortaya çıkar. Bu sebeple demir eksikliğinin erken teşhisi için demir depolarının durumunu gösteren kan testlerinin yapılması gerekir.

Özel Bir Nefes Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü Hekimlerinden; Uzm.Dr.Mustafa Kemal ÖZBEK  

Demir eksikliği tedavisi nasıl yapılır?  

Demir eksikliği anemisinin tedavisi kombine bir yaklaşım gerektirir. Öncelikle demir eksikliğinin hangi nedenden dolayı ortaya çıktığının tespit edilmesi önemlidir; çünkü tedavi nedene yönelik olarak planlanır. Demir eksikliğine neden olan sorunların ortadan kaldırılması tedavi sürecindeki en önemli adımdır.

Eksiklik demirin gıda ile alımının çok düşük olmasına dayanıyorsa, etkilenen kişinin diyeti yeterli miktarda demir alacak şekilde ayarlanır. Kişinin demir açısından zengin kırmızı et, karaciğer, balık gibi gıdalar tüketmesi önerilir. Ayrıca hastaya yemeklerde çay, kahve gibi demir emilimini azaltan içeceklerden kaçınması önerilir.

Diyetteki değişiklik yeterli değilse ve kansızlık varsa hastanın demir ilacı ile tedavisi gerekebilir. Fakat demir ilaçlarının doktor kontrolü dışında kullanımı tehlikelidir. Fazla demir vücuttan atılmadığı için özellikle pankreas, karaciğer, kalp gibi organlarda ve gözlerde birikerek hasara neden olabilir.

 ÖZEL BİR NEFES HASTANESİ

İÇ HASTALIKLARI (DAHİLİYE)

Uzm.Dr.Mustafa Kemal ÖZBEK